گاهی چنین می شود: نه می توانید ببخشید و نه فراموش کنید. حتی به هر حال میدانم این ایدهآلترین، سالمترین و حتی ضروریترین اقدام، برای شفای درون و آرامشتان است. اما چرا نمیشود چنین کرد؟ زیرا هیچ ترفند جادویی برای دستیابی سریع به آن وجود ندارد و همیشه به این راحت که فکر می کنم، یا دیگران توصیه می کنند، نیست.
جالب است که گاهی اوقات حتی در ناخودآگاه یا خودآگاه شما نمی توانید این کار را انجام دهید.
خیلی از ما تجربیات بدی داشته ایم. زخم های ناشی از ناامیدی و تجربه های تلخ و آسیب زننده که با خود حمل می کنند. علاوه بر این، احتمالاً قبلاً بارها بخشیدهایم. اما گاهی برخی از تجربیات، زخمی کاری به جا می گذرند، که سوزش و درد اش به این زودی ها از بین نمی رود.
آیا احتمالاً کلیدی برای غلبه بر این شرایط وجود دارد؟
آنچه را که نمیتوانم ببخشم یا از ذهن پاک کنم، قدرت این را دارد که بسیاری از بخشهای زندگی ما را تغییر دهد.
«ببخش و فراموش کن» که معمولاً توصیه می شود، ضرب المثلی فرهنگی است که خیلی از ما با آن بزرگ شده ایم و به نحوی در ذهنمان ثبت شده است. در برخی از شرقی، بخشیدن دیگران، برای حفظ هماهنگی اجتماعی و رابطه با اجتماع است.
در غرب، امادن دیگران مکانیزمی برای رهایی از بار احساسات و بازیابی رابطه روانی است. در واقع، مردم می دانند که توصیه می شود تمرین خوبی است برای بهبود سلامت روانی. مشکل عدم تعادل روانی زمانی پیش می آید که نه می توانم ببخشیم و نه فراموش کنیم.
علم مدتی است که این پدیده را مورد مطالعه قرار داده و روانشناسی به طور خاص به کشف تفاوت های افراد بین افراد روی آورده است. همین “تفاوت” بین افراد باعث می شود که برخی از ما می توانند زخم های واقعاً جدی مثل تهمت، خیانت، دزدی و … را ببخشیم و برخی دیگرمان حتی قادر به بخشش کسی که تاریخ تولدمان را فراموش کرده است، نباشیم.
دلیل این تفاوت چیست؟
بخشش یک انتخاب شخصی است، عملی از روی اراده که وقتی اتفاق می افتد از نظر (یا نمی شود) که احساسی داشته باشد می شود.
بخشش روند است که بسته به هر شخصی بازه زمانی مشخص دارد
اگر نمیتوانید ببخشید یا فراموش کنید، دلیل آن آسیب عاطفی است که متحمل شدهاید. هر چه بار آن بیشتر باشد، به زمان بیشتری نیاز دارید تا آنچه را که رخ داده است، درک کنید و لایه به لایه، این رنج را التیام بخشید. علاوه بر این، همه ما با هم تفاوت داریم و سرعت بهبودی در همه ما یکسان نیست.
به طور کلی، بخشیدن کسانی که به شما صدمه زده اند بخشی از پایان سفر شفابخش شماست. این آخرین نقطهای است که امیدوارید در نهایت میتوانید کاملاً از مرحله و شرایط قبلی بپردازید و یک قدم به جلو بردارید. موفق میشوند این کار را زودتر انجام دهند، زیرا تجربه را سریعتر پردازش کرده و پذیرفتهاند.
از سوی دیگر، هرگز موفق به این کار نمیشوند. یا به این دلیل واقعاً نمیخواهند یا نمیخواهند که متوجه شوند، به نامیدی وادادهاند و دست از تلاش کشیدهشدهاند. گرفتار احساس خشم و رنجش از خود و دیگران.
ناتوانی در کنار گذاشتن احساسات منفی، به حافظه مرتبط است و به آن باز می شود و به درد و رنج می رود.
بنا بر تحقیقی که در همین راستا در دانشگاه مونیخ (آلمان) انجام شده است، تنها زمانی که بتوانیم از جان و دل ببخشیم، بهبودی روانی به دست میآید. با این حال، کسانی که از روی اجبار و به اصطلاح زورکی میبخشند، التیام روانی پیدا نمیکنند، زیرا هنوز احساس رنجش وجود دارد.
آنچه اتفاق افتاد آسیب زا بود و شما نمی توانید ببخشید
واضح است که بخشش یک انتخاب واقعاً شخصی است. همچنین تجربیات آسیبزایی وجود دارد که دردشان آنقدر زیاد است که گزینه بخشش جایی ندارد. متفاوت میکنیم که افراد با هم فرق دارند، هر تجربهای به فرد میرسد و در افراد متفاوتی میافتد.
رابرت انرایت، رهبر مؤسسه بین المللی بخشش و از پیشگامان پژوهش در باب بخشش است. او ادعا می کند که ما تصور اشتباهی در موردی ِ بخشش داریم. او پیشنهاد می کند که موارد زیر را همیشه در نظر داشته باشید:
بخشیدن به این معنی نیست که شما از اشتباه انجام شده چشم پوشی کنید. وقتی میبخشید چیزی را توجیه نمیکنید و انتظار آشتی را هم دارید.
بخشیدن به دیگران عملی است برای پایان دادن به رنج، خشم و ناراحتی عاطفی شما، رنجی که میتوانید شما را به حالتهای ناشی از مزمن بالا روانی برسانید.
گاهی اوقات، رنجش در شما باقی می ماند و نحوه ارتباط شما با دیگران را تغییر میدهد. بخشش مرحلهای از شفای عاطفی است و همیشه توصیه میشود که آن گام نهایی را بردارید. بدیهی است که این کاملاً به شما ربط دارد که آن را انجام دهید یا نه، این انتخاب شخصی شماست.
همیشه امکان بخشیدن وجود ندارد، اما بخشش فواید روانی زیادی دارد
پیامدهای نبخشیدن و فراموش نکردن
هر یک از ما داستانهای خودمان، «میپسندیم» و «باید انجام دادیم» این داستانهای خودمان را در زندگی داریم، با این حال، هرچه بیشتر کینه بورزیم، کیفیت زندگی مان بدتر خواهد شد. در واقع، وقتی نتوانیم توهین گذشته را ببخشیم یا فراموش کنیم، اینجا و اکنون مان غیرقابل دفاع میشود.
به عنوان مثال، اعتمادمان به مردم را از دست می دهد، گریبان مان را می گیرد، قربانی اضطراب و استرس از سانحه میشویم، بی خوابی و تکرار اتفاقات گذشته امانمان را میبرد.
اگر کنترل زندگی تان برایتان است، از متخصص کمک بخواهید. این تصمیم را انتخاب کنید که به شما آسیب برساند، ببخشید یا نه، گزینه ای است که می توانید بعداً به آن فکر کنید. کاری که اکنون باید انجام دهید این است که به زخم ها و ناراحتی های روانی خود اهمیت دهید و آنها را درمان کنید.
سخن آخر اینکه دانشگاه سنندرس (آرژانتین) تحقیقی را انجام داده است که ادعا میکند عمل بخشش رنج عاطفی را کاهش می دهد، زیرا خاطرات دیگر وجود ندارند. در نتیجه، برای فرصتهای جدید و شادی باقی میماند. چرا آن را امتحان نمی کنید؟