بر هیچ کس پوشیده نیست که در دنیای پیچیده امروز و زندگی در هزارتوهایش، تمرکز حواس و توجه به چه تأثیر مهمی بر زندگی حرفه ای و شخصی هر کسی دارد. در دنیای کوچکی با هجوم فشار زندگی مدرن آن جا که بیشترین تاثیری بر ما و نشان دادن از خود در ما باقی می ماند، در هجمه استرس و نگرانی، تمرین ذهن و مراقبه مفری است که اگر از کودکی بیاموزیمش چه بسیار از جادوی خرسندی این حکمت خردمندانه که منتفع شد.
ذهن آگاهی دریچه ای ازامکانات جدید برای شاد بودن و سلامتی را به روی فرزندانمان می گشاید. توجه و تمرکز کودکان را بالا می برد. و کارکرد مغز را برای همدلی و مهربانی، آرامش و مدیریت احساسات و عواطف بهبود می بخشد.
وقتی پای کودک کوچک ما به دنیای مدیتیشن یا مراقبه باز می شود، بهتر می توان با خودش ارتباط برقرار کرد. پس بیایید مکان امنی برای فرزندانمان پیدا کنیم. مکانی اری از استرس و اضطراب. بیایید از ذهن بهره ببریم و با آموختن آن به کودکان مان را نشان دهند که این فضای امن کجاست. بیایید کمک شان کنیم تا آرامش را دریابند و راه را به جایی ببرند که آن جا بهتر می شود احساسات و خود واقعی شان را درک کنند.
وقتی ثابت شده است این تکنیک ها و راهکارهای مبتنی بر حکمتی چند هزارساله چه تاثیری بر زندگی بزرگسالان می گذارند، چرا کودکان مان را با آنها آشنا نکنیم؟ برنامه های آموزشی در بسیاری از جهان این حکمت، مانند یک درس، در بسیاری از مدارس تدریس می شود.
تمرین ذهنی درست و درک، مراقبه و تمرین ذهن در حال حاضر در مانند بریتانیا، هلند، کانادا، استرالیا و آمریکا در برنامه آموزشی کودکان گنجانده شده اند و به آن کمک می کنند که بهتر است رشد خود را پشت سر بگذارند.
با این حال بسیار مهم است که این تمرینات را با کودکان از سنین پایین تر شروع کنیم. می دانیم که مثلا تمرین های آرامش ذهن یا تمدید اعصاب که گاهی برای نوجوانان مقطع راهنمایی یا دبیرستان به کار برده می شوند، خیلی سخت و می کند پیش می روند.
نیاز است که کودکان در سنین بین 3 تا 4 سال تمرین های لازم برای ذهن را بیاموزند. چه طور زمانی را در سکوت بگذرانند و روی خود کار کنند. این بچه ها با آموختن این مهارت از مهارت های دیگر را با کیفیت و سرعت بالاتری فرا می گیرند.
ذهن برای کودکان- مزایا و چالش ها
من به محیط اطرافم علاقه دارم
یکی از اهداف اصلی ذهن، برانگیختن حس کنجکاوی و توجه و تمرکز بر دنیای اطراف است. هدف در ذهن متوجه اصلاً این نیست که با توجه و تمرکز به درون از دنیای بیرون غافل می توان.
در تمرین ذهن با دنیای کودک، ارتباط او بیرون در هماهنگی با تمرکز به ندای درون، و با حفظ آرامش و اعتماد به نفس کامل میسر می‌شود.
آگاهم که حول و حوش من چه می گذرد
قابلیت تمرکز بر روی چیزی خاص می تواند توجه و توجه به کودک را تقویت کند. کودک در دنیای امروز که محرک ها بسیار زیادند، فاقد آن فیلترهای عقلانی یا منطقی است که در بزرگان عمل می کنند. تمرین ذهن آگاه به کودک یاد می دهد که واسش را جمع کند.
من می فهمم، می فهمم و می توانم احساسات منفی ام را هدایت کنم
می دانیم که حواس بر تمرین هایی است که باید استمرار داشته باشند و به صورت یک روش در کل زندگی درآیند. تمرین های ذهن نگاه کودک ما را به دنیایش تغییر می دهد. کودک می فهمد که غم، شادی یا خشم از کجا می آیند و می توان کنترل آن را در دست گرفت.
این به نوبه خود بر مهارت های اجتماعی و ارتباطی آن تاثیر بسیار مثبتی خواهد گذاشت. دانش آموزی که در خردسالی تمرینی ذهنی کرده است، در کلاس درس به ندرت پرخاش می کند.
ذهن ابزاری است که کمک می کند کودک انسان بهتر باشد. درک حضور و در جهان، و حس زیبایی های آن، از جهان اطراف و دنیای درون جستجوی این است که کودک بیش از همه چیز رو به انسانیتی والاتر رشد کند.
تمرین ذهنی برای کودک: روش هایی مفرح و شاد برای شروع تمرین
مطمئنا ذهن فقط به روش نگاه بر دید و یا آرامش ذهن یا مراقبه محدود نمی شود. ذهن بسیار آگاه با رژیم غذایی کودک و تمرین های بدنی و ورزش های روزانه، ارتباط با دیگران و کار روزانه در پیوند است.
برای اینکه کودک را ترغیب کنیم که این تمرین ها را در وهله اول یاد بگیریم این تمرین باید به صورت یک بازی سرگرم کننده و بسیار ساده و در عین حال شاد انجام گیرنده باشد. کودک خردسال باشد در فاصله سنی 3 تا 6 سال اصل آسان و سرگرمی باید مد نظر قرار بگیرد.
بازی ِ من یک ابرقهرمان هستم
در ابتدا به کودکتان می شود که امروز قرار است بازی سوپرمن یا دختر شگفت انگیز را انجام دهد. ما در این بازی به حالت “قدرت” میستیم. حالت قدرت یعنی پشت کاملاً صاف، شکم داخل و منقبض، قوز نمی کنیم و دست ها را روی باسن می گذاریم و چشم ها را می بندیم.
ببینیم در این بازی چه کسی ابر قهرمان است. ما با چشم های بسته حواس مان را کاملا جمع می کنیم . مثل یک رادار قوی حتی به کوچک ترین صداهای اطرافمان توجه می کنیم. در سکوت کامل توجه می کنیم. ابر قهرمان کاملا آرام و مطمئن است، حرف نمی زند و فقط گوش می دهد. و متوجه صداهای اطرافش هست.
این بازی را هر روز یا هفته ای چند روز انجام می دهم و رکورد کودک ابرقهرمان را هر روز بیشتر می کنیم. حوصله داشته باشید. این بازی را برای شما هم جدی بگیرید. شما هم تمرین کنید. خلاق باشید. بازی را به هر شیوه ای جذاب و شاد کنید. کودک را ترغیب به بازی کنید.
تمرین ویژه با یک حیوان عروسکی
شاید بهترین زمان مناسب برای این تمرین زمان خواب کودک باشد. از کودک بخواهد که در جای خوابش قرار بگیرد و به پشت دراز بکشد. آرام باشید و بدنش را شل و ریلکس کند. با ادبیات همان کودکان، اکنون عروسک را روی شکم کودک قرار دهید. اسم عروسک را به زبان بیاورید. و مثلاً مشاهده: «گوگو» شکم آرمیتای کوچولوی مامان خوابیده و خروپف می کند.
بعد از کودکی به اندازه شمردن از یک تا چهار نفس را از راه بینی فرو برد، این کار را که بکند، خود را به عروسک و شکم برآمده می کنند و بالا می آیند. بعد از یک تا سه در ذهنش بشمرد و نفسش را نگاه دارد. سپس از طریق دهان بازدم کند و نفسش را بیرون بدهد. با این کار عروسک و شکم پایین می آیند. کودک را تشویق کنید. و می خواهم این کار را ده مرتبه انجام دهد. بعد از بررسی: حالا گوگو خوابش برد. مطمئن باشید بعد از ده بار تمرین، و متوجه شکمی، کودک شما همراه با عروسکش به خواب می‌رود.
بازی کشف احساسات من با آب و هوا
یکی از راهکارهایی که می توان کودک را متوجه احساسش کرد. راهکاری است که خانم الین استل در کتابش با عنوان نشستن مثل قورباغه به والدین برای مراقبه به همراه کودکان شان می دهد.
بنا بر این راهکار به کودک می گوییم که بازی آب و هوا کنیم . از او می دانم که چشم هایش را ببندد و از خودش بپرسد امروز هوای حال و احوال من چطوری است؟ و به احساسش توجه کند و آن ها را با آب و هوا ربط دهد. مثلا اگر شاد باشید، یعنی هوا آفتابی است. اگر غمگین باشد، هوا ابری و بارانی است و اگر خشمگین باشد هوا طوفانی است.
باکوشید از این طریق کودک تا را بهتر بشناسید. حتی می توان با این بازی پی به پرداخت یا گرسنگی خردسال برد. یا وقتی حسی دارد که از شما پنهان می کند، حالتی مثل ترس با بازی آب و هوا هم کودک را متوجه آن کنید و هم خودتان به آن پی ببرید.
بازی پیاده روی با “بیایید توجه کنیم چی می بینیم و چی می شنویم”
کودکان بسیار فعال و پر جنب و جوش هستند. یکی از تمرین های دیگر متوجه ذهن متوجه آن ها به محیط اطراف شان در حین پیاده روی است. مثلا وقتی دارید آن را از مدرسه یا مهد به خانه می آورید. یا وقتی دارید با هم به پارک می روید به آن می پردازد: بیایید با هم بازی “توجه” بکنیم. همان طور که راه می رویم، کاملاً توجه کنیم که چه می بینیم و چه می شنویم.
حتی جزئی ترین چیزها. مثلا مامان الان دید که یه مامان غمگین رد شد. یا من شنیدم یکی دورتر از ما می خندد. “من دیدم که..”؛ “من متوجه شدم که…” “من فهمیدم که…” “من شنیدم که…”
بازی را همین طور ادامه دهید و باکشید در عین جدی بودن تمرین، برای کودک مفرح و بامزه باشد. او را خسته نکنید.
حتماً از دقت کنید کودک گرسنه قبل نباشد، خسته نباشید. تمرین ها را در حالی انجام دهید که کودک سر حال باشد، حوصله داشته باشد و از آن لذت ببرید.
در نتیجه که شیوه ها و روش های بسیار زیادی برای کار و تمرین باید گفت ذهن با کودک مناسب سن او و شخصیت اش وجود دارد. والدین خلاق شیوه های را هم اضافه می کنند.
اما هرگز فراموش نکنید که بزرگ ترین الگوی کودک در حفظ آرامش، خونسری، اعتماد به نفس و مهربانی و محبت پایدار خود شما هستید.
لذت بودن با کودکتان را فراموش نکنید. از این لحظه خاطره بسازید. شما در همین لحظه ها با شادی و عشق انسانی را می پرورانید که شادی و عشق به جهان هدیه می دهد.